Čiŋâttum tihtâ

Liävus täst ovdâskulij
muu jyehi peivi
tegu čiŋâttum tihtâ
muččâd teikâ faste
kuittâg eellim smakkâsâš

Lovos te kii lohá muu tiivtâid

Lovos te kii lohá muu tiivtâid
muu elimist
muu jurduin
tast mii lii munjin äigikyevdil

Ij sun puohân taarbâš lijkkuđ
veik mun smietâm kale
mon čuuvtij mun tast polâččim
jis sun veik kritisistáččij muu
anaččij muu váimustân korâsin
meendu puohtietten
meendu - ij manengin

Lohđuttâs lii et taggaar lohhee
ij taarbâškin must maiden tiettiđ
lovos iärásij siijđoid
iärásij elimist
já jis ij muidegin tieđe
te huksejus olssis eellim.

Ihepeivi

Ovdilgo mun vuolgim tuu kulen
ihe tassaaš
tun nobdih et mun vájálditáččim jotelávt

Mut ij, jiem mun lah vájáldittám
Ubâ ive mun lam jurdâččâm
jyehi peeivi
joskâdávt já kijttevâžžân
mut jiem lah tuu uáinám
nuuvt et liččim puáhtám tom ettâđ

Onne mun muštájim tuu käävpist
ostim konvehtrasijáá
mast luuvâi "Stuorrâ kijttoseh"
aigum tom tunjin pyehtiđ
já tärhistim kuás tun tobbeen liččih
amahân te onne, ihepeeivi

Mut jieh tun tobbeen lamaš, innig
Ilgâdis vuoiŋah lijjii vyejettâm tuu meddâl
sujâttâm tuu tast
et tun lijjih meendu pegâlmâs
lijjih piergim pyerebeht ko iäráseh
já et tun lijjih korruptistum
lahâalmaah lijjii pargoost
tuu ášáškutmin
Pargei kuuvij puotâ uáinojii eres muáđoh
laavâkulâjub eŋgâlnjeezih
kađâšteijee áámmátulmuuh
sajanviggeeh
Nievris aašijn ij pyevti nievribeht sárnuđ
pic toppâđ ubâ uásáduv
luuhâđ loopâid loostâst já neetist

Mun čierrum
sikkum konnjâlijdân
lekkim konvehtijdân
herskustâllim oovtâ ohtuunân
jurdâččim tuu
nuuvt fiijnâ ulmuu
jiemge mun valagin oskom

Mun halijdâm adeliđ tunjin loopâid konvehtijdân
ettâđ et mun lam kuullâm puoh
et mun lam murâšlâš
et fastes lattim tuu kuáttá lii stuorrâ verivuotâ
já et tun lah liijká pyeri
nuuvt pyeri
pyeremus

Stuorrâ, lieggâ kijttoseh, K.R.!
Liävus maailm tunjin ustevlâš
Jis muoi iän innig kuáhtáá
tuu pargo liijká páácá
muu ävkkin já illoon
nuuvt kuhháá ko mun iälám
já tast mun navdâšâm jyehi peeivi
Muáddi suklaapitá toos!

Historjá já puátteevuotâ

- Mij eellip povvustittee semitiileest. Historjá mij jesândep loogisávt ovdáneijee tábáhtumeráiđun, moos mij maŋeláá vijsesin lasettep loogiik - veik taggaar ij kavnuu. Puátteevuođâ mij irâttep epituáivoin munediđ já ennustiđ, veik riävtui kolgâččij rahttâttâđ tuše čuávuvâš vyerdihánnáá jorgálduvváid.

Heikki Aittokoski (HS)

Stormâiiđeed

Mun poolâm
taan olgon kullojeijee skolânist
siälupiegâi jumâmist
stoormâst já syklonist
moh kirdetteh tobdoid ulmui uáinusân
jurâtteh taid
tego kočâdâm loostâid
já loopâst val hilgoh taid, rusodeh enâmân
meendu kuhás toi ruottâsijn

Iäge mustkin lah
magarehkin kolkkiitteijee säneh
eereeb ko juurdâ tast et "monâččih meddâl".



Myrskyaamuna

Minä pelkään
tätä ulkoa kuuluvaa kolinaa
sielutuulten ujellusta
myrskyä ja syklonia
jotka nostavat tunteet ihmisten ilmoille
pyörittelevät niitä
kuin pudonneita lehtiä
ja lopulta syöksevät ne hylättyinä maahan
kovin kauas juuristaan

Eikä minullakaan ole
minkäänlaisia tyynnyttäviä sanoja
muuta kuin ajatus siitä, että "menisit pois".

Kolgâččij sárnuđ tuođâ

Kolgâččij sárnuđ tuođâ
kolgâččij sárnuđ linnásávt
Ij kolgâččii muštâliđ tuotâvuođâ
jis tot ij lah lines
ige sárnuđ linnásávt
jis tot ij lah tuotâ
Taat lii toovláš laahâ

- Manu

Mánusâžah iä lah puácuvuotâ

Ugandast mánusâžah tovâtteh heeppâd maaŋgâ nieidân. Plan International taha nieidâi eellim älkkeebin jyehimáin tiäđu já mánusâšsuojijd.

15-ihásâš Eunice lii neeljipärnisii perruu nuorâmus. Ko suu mánusâžah algii, sun ij tiättám, mii sunjin lâi tábáhtuumin. Ko sun huámmášij voorâ pihtâsijnis, sun juurdij, et sunjin lâi sattum miinii paartijd.

– Mun jurdim, et mun lijjim aimijn čuogguudâttâm, sun muštâl.

Eunice hepânâšâi ige sun tuostâm moonnâđ škoovlân, tastko sun poolâi et iäráseh povvâstiččii sunjin. Tietimettumvuotâ mánusâžâin ij lah härvinâš Uganda eennâmtuálukuávlust, tastko maaŋgâ saajeest mánusâžah láá ain tabu, mast ij pyevti sárnuđ. Luhhoost Eunice enni, Madam Kabonese, iberdij.

– Kuo Eunice huámmášij, et sun voordij, mun muštâlim sunjin, et sun ij taarbâš leđe huolâstum já et siämmáš lii tábáhtum puoh nisonáid, Madam Kabonese iätá.

Njuottâseh ja päddi mánusâšsyeijin

Kievhivuotâ iästá maŋgii nieidâid tego Eunice huolâtmist mánusâšhygieniastis olmânáál.

– Muu vaanhimeh kolgâv vyebdiđ ennuv maissi, vâi mij pyehtip uástiđ mánusâšsuojijd. Jis ruttâ ij lah tuárvi, mun ferttiim kevttiđ čonâstuvâi saajeest njuottâsijd, Eunice muštâl.

– Ovdil valjenuurrâm mist ij lah tuárvi ruttâ. Talle mun adelâm Eunicen njuottâsijd já päädi aaleem várás. Ovdilgo mist lii vuod ruttâ mánusâšsuojijd, sun kalga kevttiđ njuottâsijd, Madam Kabonese muštâl.

Maaŋgah nieidah kevttih syeijin meiddei loostâid, pápárijd teikâ sotepittáid.

Plan International iššeed nieidâid eereeb iärrás jyehimáin hygieniatarbâšij jyehimáin škoovlâin já máttátmáin nieidáid, maht sij pyehtih huolâttiđ mánusâšhygieniastis. Näävt nieidah pyehtih tubdâđ jieijâs visesin meiddei mánusâžâi ääigi, ege sij taarbâš poollâđ heeppâdist škoovlâst.

Tiätu keeppid heeppâd

Mij porgâp meiddei mánusâžâi tovâttem heeppâd meddâlistem oovdân. Oovtâst páihálijn haaldâšmáin já škovlâigijn mij škovlip tiervâsvuotpargeid, máttáátteijeid já rijjâtátulijd sárnuđ taan fáádást.

Eunice lii jesânin mii vuáđudem tiervâsvuotriggest, mast sun máttát eres nieidáid tiervâsvuođâst já hygieniast. Sun áigu visásmittiđ, et sust nuorâbeh hyelkkinieidah tietih, mii tábáhtuvá ko sii mánusâžah älgih.

– Tiätu mánusâžâin iššeed kepidiđ palo tast, et toh liččii puácuvuotâ, Eunice iätá.

Algâalgâlâš tekstâ:

https://plan.fi/kuukautiset-eivat-ole-sairaus?utm_source=facebook&utm_medium=cpc&utm_campaign=jatkuva&utm_content=retarget_content