1. Meteoriitij miäcásteijeeh
Tast aldasijn, kuus Codexkyevtis eijijn láin eskin siäivum, ij tiettum vistig ohtâgin Eennâm ässee. Mut forgâpalij, muádi tiijme siste, tobbeen lijjii iäráseh-uv joođoost.
Professor Puáhinävli vaazij njunošist, lovmat uápped vala suu maajeeld. Väzidijnis sun čievžâdij tyebbiláá enâmân kočâdâm suáhiloostâid. Toh lovdii unohávt uáinus enâmân. Tego ain, professor toolâi jođedijnis-uv luvâldâllâm. Taan tove sun muštâlij meteoriitij jiešvuođâin. Meteoriitijdhân sun lâi-uv uáppeidiskijn ucâmin-uv taan määđhist.
Professor čielgij:
- Tot kirdee tullâpállu, maid mij muáddi tiijme tassaaš ooinijm luvâldâllâm ääigi, sáttá leđe Mánudáá kuávlust koččâm meteoriit. Tego tij jiejah-uv ooinijd, mij lep jotelávt pastam selvâttiđ ton kirdemrađe uáli tárkká. Ige tot liččii mihheen immâšijd, jis tot kavnuuččij veik kostnii tääbbin aldasijn. Meteoriiteh láá siämmáámušusâš aamnâs ko mii rähis Tellus-plaaneet-uv.
Professor kejâstâlâi pirrâsis mut ij orroom aiccâmin maiden epitáválijd. Áinoo epitáválâš lâi meendu vyeligâsâst mottoom rissepittáást hiäŋgájeijee evni, mon sun faškâstij tyebbiláá muáđoidis oovdâst. Nuuvtpa sun joođhij luvâldâlmis, veik kale suu uáppeeh taam mainâs lijjii ovdil-uv suullân čuottii kuullâm já mattii tom paajeeld:
- Jiešvuođâidis tááhust meteoriitijd puáhtá jyehiđ kuulmâ juávkun: keđgijd, ruovdijd já keđgiruovdijd. Váldu-uási meteoriitijn puátih asteroidstielâsist Mars já Jupiter kooskâst. Mut meiddei Mánudáást já Marsist vuálgám keđgimeteoriiteh láá uáli tobdoseh. Meteoriitijd tutkâmáin lii meiddei lamaš máhđulâš selvâttiđ piäiváškode ave. Tot lii täi arvâlusâi mield 4 568 miljon ihheed puáris.
Já professor joođhij:
- Lamhân mun muštâlâm tijjân tast, mon häämist meteoriit puáhtá kavnuđ?
- Kale tun lah, mottoom uáppee västidij.
Mut professor ij tom kuullâm. Nuuvtpa sun joođhij paalijdmis:
- Tääl ko mij lep vorâs meteoriit ucâmin, te lii pyeri mušteđ, maggaar häämist meteoriit puáhtá leđe. Tot puáhtá siäiluđ čavosin teikâ tot puáhtá muttâniđ-uv puohrâkkân. Tot puáhtá vuáijuđ enâmân teikâ pääcciđ eennâm asan toin naalijn et tot leggist vala enâmijd jieijâs pirrâ. Tot puáhtá meiddei kuhmáđ enâmân toin naalijn, et tot njuškee já kuáđá njuškimkyepi, mon paaldâst tot talle kávnoo. Motomin vuod ij pääsi maggaargin luoddâ uáinusân, jis meteoriit lii timásub.
Paifakkist ohtâ uáppein movtáskij:
- Professor, professor! Keejâba! Tääbbin láá muorah viirrâm suámálávt!
Já nuuvt toh tuođâi-uv lijjii-uv. Tego miinii ličij lamaš tast kaskoo já maaŋgah muorah lijjii viirrâm ommâsávt olgoskulij.
Tääbbin lii tággáár imâš kyeppi! Taađee! Tuođe maneh luodah, maht miinii lii njuškim, eennâm vala lii sirdum!
- Já muorâmadduuh-uv láá kustoo toijum, mottoom uáppee lasettij ko tuuđhâi viirrâm muorâid váhá pyerebeht.
- Hmm, mon mielâkiddiivâš! professor mulijdij já kejâškuođij pirrâsis.
- Tiehân tot meteoriit lii-uv, mottoom uáppee tieđij muštâliđ ko sun juudij váhá ovdâskulij.
Puohah oinii enâmist jurbâ meetaalpáálu. Tot lâi uáli styeres vala. Tot lâi suullân smavvâ auto matsâš. Tot lâi aaibâs puállám já kuorbâm.
Professor komárdui tutkâđ.
- Maidgis mun eskin ettim? Magareh toh meteoriiteh puohtiigin leđe?
Mottoom uáppee ruohâi uáivis:
- Keeđgih, ryevdih teikâ keđgiryevdih...
Professor nuáiguttij tutâvâžžân.
- Eidu nuuvt, eidu nuuvt.
- Mut lii-uvgs taat mihheen tagarijd? Lii-uv taat keđgi, ryevdi teikâ keđgiryevdi?
- Ij tot kale lah, uáppee mieđettij šlunden.
- Eidu nuuvt, professor miäđuštij.
- Taathân lii meetaal, čielgâsávt-uv meetaal.
Professor já uáppeeh vazzii páálu pirrâ já tuđhâdii tom pyerebeht:
- Tästhân láá smavvâ laasah-uv, mottoom uáppee eeđâi já kuovlâi páálun siisâ.
- Tääbbin uáinojeh kulmâ saje! Já kulmâ čuovjis stivrimsuábi.
- Já kyevti saajeest oro tego kiinii ličij čokkáámin, mottoom uáppee ooinij.
- Na nuuvt kustoo oro lemin, professor-uv mieđettij ko lâi jieš-uv kuovlâlâm siisâ.
- Taam tiiŋgâhân kalga lekkâđ, professor meridij.
- Lii-uv taat pállu mahtnii varâlâš? mottoom koijâdij.
- Naah... Tot kale... professor mulijdij mut siämmást sun movtáskij.
- Mut kale tun vuoigâdist lah, pyeri uáppem! Taat lii puáttám kostnii kukkeláá kale.
- Lii-uvsun taat tiŋgâ máhđulávt tot mii uáinim tullâpállu? mottoom uáppee koijâdij.
- Tot lii kale jiärmálâš teoria já uáli jo máhđulâš, professor mieđettij já komárdui tutkâđ.
- Hmm, imâšlágán tiŋgâ! Tothân ruápsáá ain. Já tothân lii meiddei, -- auuuh--, kume!
Professor lâi tuvkkâlâm suormâs acâkkistee tiŋgii oolâ ko keččâlij lekkâđ luŋká, já tääl sun lâi puáldám suormâs.
- Mut ij oro mahten viärráht lemin cuovkkânâm teikâ muttânâm. Mut motomeh pitáh kale láá čielgâsávt luovânâm, professor ain smietâi jiänusân ko uážudij luŋká áávus.
- Taat oro lemin mottoomlágán komovuotâmooduul, professor eeđâi.
Uáppeeh kuldâlii moovtâ ko professor ain joođhij:
- Täst kale šadda aaibâs sensaatio! Komovuotâässeeh vala tobbeen siste, kiitiätá.
- Väldip jotelávt kuuvijd taam tiiŋgâst! mottoom uáppee iävtuttij.
- Joo, väldip peri, nubbe-uv movtáskij. - Tyest-uv tyehiuásist láá tyegáreh ráigááh! Já luŋkkáid-uv kalga pyereest kuvviđ.
Mut professor aalgij leđe kierdâmettum:
- Taam luŋká ferttee TÄÄL finniđ áávus! Jis tieh huáđđookyevtis veikâ ležžâv monniimuđusii eeđeest.
Mut mottoom uáppee huredij:
- Mij kolgâp tállân peessâđ vuolgâttiđ kuuvijd komovuotâlaboratorion! Taam ferttee pyerebeht analysistiđ! Teikâ jiešalnees ubâ tiiŋgâ puáhtá väldiđ fáárun laboratorion!
- Mut tot lii kale tommittáá styeres, et ep mij tom vääzin kostâd sirdeđ, mottoom nubbe uáppee eeđâi.
- Tot lii tuotâ, professor mieđettij já lâi ucánjáhháá pettâšum.
- Já liegâs-uv tot ain lii, toos ij pyevti kuoskâđ, professor palijdij já ruvvij ain puállám suormâs.
- Lii-uvsun taat miinii ufoid? kiinii koijâdij kote ij lam kuldâlâm luvâldâllâm nuuvtkin pyereest.
Professor ruvvij kääibis já smietâi:
- Kale taat oro lemin mottoomlágán rakkeet, professor kiärdui.
- Naa, taat lii rakkeet uási, ton koskâmus mooduul. Veikâ lâš kirdemmooduul ko lii tommittáá käržis tiŋgâ vala.
Já mottoom miinut hundâruššâm já tuđhâdem maŋa professor lâi vises tast, et tiŋgâ lâi komovuođâst koččâm mooduul.
Professorist lâi puhelin lappâsist. Tondiet suáittim já kuvij väldim ij nuuvt peri luhostumgin.
- Teehi kalga iše suáittiđ, professor meridij.
Uáppein kale lijjii puhelimeh, nuuvt et sij väldiškuottii kuuvijd.
- Suáittiđ pyecceiauto! panjig sittágin! professor iätádui.
- Jis mij lekkâp taam luŋká, mottoom uáppee iävtuttij.
- Naa, šiev juurdâ! professor pahudij. - Hirmâd šiev juurdâ!
Já sun ooinij ko mottoom uáppee iiskâi suáittiđ etikuávdážân já tiiláđ pyecceiautoid. Mut ko koččâmuš lâi huáđđoin, etikuávdáá koccee kočoi liijká suáittiđ komovuotâtaavdâi tuáhtárân.
- Mut mij kolgâp leđe várugááh! professor eeđâi.
- Jis komovuodâst láá puáttám vieres bakteereh, moh vala láá mijjân Tellus ässeid varâliih? Mast tom tiätá.
Professor vaaldij luŋká toppiittuvâst kiddâ. Tot ij lamaš kume. Ko sun moddij ruttij tast, te tothân lekkâsij. Puohah čokkâšuvvii mooduul pirrâ já halijdii kuovlâđ siisâ.
- Oooh, peesâi puohâi njäälmist. Sij oinii mooduul siste kyevti saajeest maidnii:
- Mii tuođee tien stoovlistkis njaŋgaa?
Professor huolâstui:
- Tot lii--, tot lii kustoo ---, huáđđoo.
- Já tien nube stoovlist lii --, nubbe huáđđoo.
Suoi lává --, naa, suoi lává --, huáđđooh. Komovuothuáđđooh...
Já puohah komárduvvii tutkâđ suámálijd huáđđoid.
- Lává-uv suoi marsiliih? Aaibâs ruánáá ivne muáđoin vala. Sunnuu uáivi-uv lii stuárráb ko eennâm ässein.
- Lává-uv suoi ain elimin? kiinii koijâdij.
Professor keejâi:
- Taat stuárráb huáđđoo aainâs-uv vuáiŋá. Lii kale jámálgâm.
- Já taat ucceeb huáđđoo meiddei vuáiŋá. Oro kuuloold virkosmuumin. Ij kale lah siämmáá ruánáá muáđoin ko tiet nubbe.
Uáppeeh iä lam čolmijdis oskođ. Iähân sij jyehi luvâldâlläm ääigi peessâm komovuotâhuáđđoid uáiniđ. Ige professorgin kuássin lam kuáhtám komovuotâhuáđđoid.
Uáppeeh omâttillii:
-Suámáliih huáđđooh!
Aaibâs ulmuu häämi sunnust mudoi lâi. Mut tuođâi-uv stuárráb já čuuvtij jurbâsub uáivi ko Eennâm ässein. Já hirmâd jo asettes jyelgih.
- Tego känejyelgih, kiinii hoksái.
- Hihihih..., kullui kiheštem.
Mut professor ij lijkkum tušij huátistmân. Tile lâi tuođâlâš. Huáđđoid koolgâi finniđ tállân tuáhtárân! Suoi iävá čielgâsávtkin vaijaam pyereest ko lijjii nuuvt ruánááh muáđoin.
Tast siämmást professor kaavnâi jieijâs puhelin, mon sun lâi uigâm leibirasijáá siis evisijd puurâddijnis. Professor meridij, et sun suáitističij tállân komovuotâkuávdáá tuáhtárân. Taathân lâi spesialist komovuotâtavdâigijn! Huáđđoid koolgâi finniđ komovuotâkuávdáá pyecceiviäsun!
Já nuuvt te professor Puáhinävli sooitij komovuotâkuávdážân já sáárnui komovuotâtaavdâi tuáhtáráin. Taat vuod tiilái huáđđoi várás kyehti pyecceiauto já lopedij jieš-uv njuskiđ nube auto fáárun. Sun ličij tobbeen viiđâ minuttist já algâttičij vuosâiše adelem. Sun kočoi professor uáppeidiskijn pääcciđ vuordâččiđ iše.
Ige äigigin ko mecciluodâ mield kullui kyevti pyecceiauto larmâdem. Komovuotâtuáhtár lâi luhhoost puátimin!
Siämmáá ääigi professor já suu uáppeeh keččii, maht nostur puohtui ton sajan, kost mooduul lâi. Forgâ tot pajeduuččij auto lava oolâ. Tien mooduul mätki álgáččij forgâ komovuotâkuávdážân, mii ij nuuvt hirmâd kukken lamaškin. Mut vistig huáđđoid koolgâi tiäđust-uv finniđ tast olgos já tiipšon!
2. Tuáhtár diagnoos
Pyecceiautoh orostii mecciroobdân. Komovuotâtavdáid spesialistum tuáhtár, tuáhtár Polaris, lavkkij olgos já tuámittij professor Puáhinäävli já suu uáppei kuuvl. Sun tiervâttij professor jotelávt:
- Tiervâ, mun lam tuáhtár Polaris.
- Tiervâ še! Mun lam professor Puáhinävli.
- Jáá, munnust lii jiešalnees siämmáš nommâ, tuše eres kielân! Munnusthân šadda šiev pargotiimi, eeđâi tuáhtár.
Kuohtuuh povvustáin.
Iärásáid tuáhtár seevij já huikkái pyeri peivi.
- Kost toh pyecceekyevtis lává? sun koijâdij.
- Suoi čokkáv ain kapselist sajestis. Mij ep lah sunnuu sirdám, professor västidij.
- Te pyeri, munba moonâm sunnuu keččâđ. Pyehtivetteđ-uv tij uápistiđ muu sunnuu kuuvl?
Professor Puáhinäävli uáppeeh vuolgii uápisin. Professor jieš luágui tyebbiláá tyehin. Suu jurduuh lijjii tutkâmist já tast, maht sun finniiččij eenâb tiäđu komovuotâhuáđđoin já sunnuu määđhist já elimist Eennâm ulguubeln. Tast finniiččij meiddei maŋgâ tieđâlii almostittem.
- Jáháh, tääbbinhân tot jotteemniävvu lii-uv, tuáhtár pahudij ko peesâi ton kuuvl.
- Pyehtivetteđ-uv tij muštâliđ, mii tääbbin lii tábáhtum?
Mut kiästen ij lam tađe pyereeb vástádâs ko tot et sij lijjii tuše sattum ton sajan, kavnâm mooduul, lehâstâm luŋká já uáinám huáđđookuáhtá tobbeen, aaibâs ruánáájin. Mut suoi vuoiŋáin kale kuohtuuh.
- Hmm, tuáhtár eeđâi já visásmitij vistig, et kuohtuuh tuođâi ain vuoiŋáin.
Sun tuuđhâi ain ovdâskulij:
- Hmmh, hmmh, suoi vuoiŋâv kale. Mut sunnust oro lemin njune toppâlum. Aaibâs tego korrâ nuorvust.
- Já ruánáá ivne muáđoin muštâl illáelimist määđhi ääigi. Täsitiädduorgaanist láá vädisvuodah heiviittiđ jieijâs uđđâ tilán.
- Já mahtsun sunnuu rumâšliegâsvuotâ?
Tuáhtár mittedij tom. Vuosmuu kerd mittár ij reagistám moossân.
- Iimâš! Mut suoi lává kustoo pakkânâddâm, ko pivâstâh kolgá kuohtui káálust.
- Mun mittedâm nube kerd vala.
Mut talle-uv keevâi siämmáánáál.
Tuáhtár mielâst tot lâi iimâš. Ige sun tiättám, mii koolgâi leđe komovuotâhuáđđoi táválâš rumâšliegâsvuotâ. Nuuvt et kumeštâsâst sun ij máttám ettâđ maiden. Mut sun lâi liijká ton mielâst, et huáđđookyevtis láin kuškâm. Tuáhtár pahudij:
- Suoi kolgâv finniđ juhâmuš já vissâ kuáškuttâs-uv suonân - jis suonah sunnust ležeh. Ferttee tom-uv tutkâđ pyecceiviäsust.
Tuáhtár lehâstij ucceeb huáđđoo čalmerommâš.
- Taat oro lemin oornigist, sun eeđâi já joođhij:
- Suoi lává kale komovuođâ ässeeh. Sunnust láá asettes jyelgih já kieđah, já ton lasseen sunnuu uáivi lii styeres.
Tuáhtár tuuđhâi vala huáđđookuáhtá juolgijd:
- Juolgijn lii cuozzâ paajaabeln, ij jyelgivuáđoin tego Eennâm ässein. Čielgâ merkkâ komovuođâst asâmist! Juolgijd ferttee ain uigâđ monnii luámán, vâi piso oovtâ saajeest ige soodâst kiäinusis. Mun lam uáinám taam siämmáá nuuvt maŋgii astronautij juolgijn.
Professor Puáhinävli tiäđuštâlâi várugávt, jo-uv tuáhtár tieđij, mii vaaivijd huáđđookuáhtást lâi. Sust alnestis lâi nuuvt korrâ mielâ sahhiittâllâđ sunnuu já pyerebeht tuđhâškyettiđ eellim komovuođâst.
Tuáhtár kale tieđij:
- Sunnust lii eennâmtavdâ! Tot lii muu diagnoos.
- Eennâmtavdâ? Mielâkiddiivâš, mun jiem lah kuássin kuullâm eennâmtaavdâst...
- Naa, tot lii váhá tego merâtavdâ teikâ mätkitavdâ. Váhá siämmáámuđusâš. Tot puátá tast ko sirdâšuvá nube planeetân, taan tááhust Enâmân. Talle täsitiädduorgaan ij heivit jieijâs nuuvt jotelávt uđđâ sajan. Talle vyevsistut já muáđoh sättih muttuđ ruánáájin teikâ ränisin. Sättih meiddei leđe vuoiŋâmvädisvuođah já nuorvuu teikâ avkkâm tobdoh. Orientistemvädisvuođah sättih meiddei tiettuđ. Tiäduttesvuođâ tiileest lii älkkee lihâdiđ, mut ko puátá Enâmân, tiädduvyeimi vaaigut maaŋgâkiärdásâžžân. Talle ij aalgâst pyevti čuážžuđ ige väzziđ. Ubâ roppâ lii mielâttes lussâd. Ferttee vistig heiviittiđ roopâs nube plaaneet elimân.
- Na maht sunnuu tipšom já orroom täst ovdâskulij, professor smietâdij.
- Puoh lii tast kiddâ, maid suoi jiejah áiguv. Jis suoi pääcciv Enâmân kuhheeb ááigán, tipšon lii kuhesáigásâš fysioterapia. Suoi kolgâv finniđ juolgijdis já kieđâidis toimâđ pyerebeht. Sunnuu tekkimassa ij lah aldagin siämmáá kievrâ ko enâmistässein.
- Vâi nuuvt, professor Puáhinävli nuáiguttij uáivis já smietâi ain.
Tuáhtár joođhij:
- Jis suoi vyelgiv maassâd komovuotân uáli jotelávt, suullân oho siste, te talle kale tipšon pijsáá ááimu heiviittem já sunnuu sirdem áimuttes sajan mottoom ááigán. Mut taggaar sajan lii tiäđust-uv väädis peessâđ. Astronautij hárjuttâllâmsaje sátáččij leđe ohtâ, já taan kuáhtás lihâdem já eellim čuávvum tobbeen ličij astronauttijd-uv pyeri hárjuttâs komovuotkuávdáá várás.
- Mut ovdilgo komovuotâkuávdáá áimuttes tilán piäsá, suoi kolgâv kuittâg vistig peessâđ pyecceiviäsun täärhib tutkâmij várás. Must iä lah tuárvi tiiŋgah fáárust ovdâmerkkân ton uáinimân, et sunnust iä lah täävtih cuovkkânâm teikâ päneh toijum.
- Já pyecceiviäsust suoi kolgâv leđe seeŋgâst já sierriittâsâst mottoom peeivi. Jiešalnees sunnuu kolgâččij jo onne finniđ čuožâd já suoi kolgâččáin väziškyettiđ. Já majemustáá itten suoi kolgâččáin ucánjáhháá väzziđ. Mut vistig suoi kolgâv koccáđ. Suoi čielgâsávt-uv tarbâšává tipšo.
- Mahtsun sunnuu maassâdvyelgim komovuotân? professor Puáhinävli smietâdij.
- Tast ferttee iskâd sárnuđ sunnuin aldemui aaigij. Tääl kuittâg vistig sunnuu tiervâsvuotâ lii kuávdáš äšši, tuáhtár västidij.
- Lii-uvsun sunnust mätkitáhádas? tuáhtár joođhij.
Mut toos ij kihheen tiättám ettâđ maiden.
- Tääl mij kolgâp viežžâđ kyeddimpaarijd já väldiđ sunnuu pyecceiauton, tuáhtár meridij.
- Tot kale suápá, eeđâi professor já kočoi uáppeidis-uv iššeen.
Nuuvt te pyecceeautoi vyeijeeh, tuáhtár, professor já uáppeeh lyevvejii várugávt huáđđookuáhtá stovlistis. Vistig suoi finnijn šiev niskecage, tastko tuáhtár Polaris tieđij, et sunnuu uáivi tubduuččij vissásávt lussâdin. Torvokaperijd-uv koolgâi várugávt nuollâđ. Talle oinui čielgâsávt, mon ruánááh huáđđookuáhtá muáđoh lijjii. Várugávt sij luoštii sunnuu paarij oolâ já kuoddii pyecceiautoid.
Já uánihâš áigáá keččin kyehti pyecceiauto vuoijii komovuotâkuávdáá pyecceiviäsu kulij. Omâs huáđđookuáhtá tipšo lâi älgimin.
Já uánihâš áigáá keččin kyehti pyecceiauto vuoijii komovuotâkuávdáá pyecceiviäsu kulij. Omâs huáđđookuáhtá tipšo lâi älgimin.
3. Pyecceiviäsust
Pyecceiviäsust lâi huššâ huáđđoi tiet. Nuuvt ennuv omâs ääših. Tuáhtár Polaris lâi tipšom ennuv astronautijd já uáinám komovuotâpuácuvuođâid. Sun lâi ton mielâst, et huáđđookuáhtá ferttij sirdeđ kolmâ viistán, mast ij lam liegâdâs ollágin alne. Taat oroi-uv lemin šiev čuávdus. Jo muádi tiijme viällám kolmâsist oroi tohâmin huáđđookuáhtás pyere. Ruánáá ivne sunnuu muáđoin lappuuškuođij, já mottoom ääigi keččin sunnuu muáđoin lâi táválub ivne. Suoi láin kale ain váhá kuokšâdeh.
Mottoom pyecceitipšoo kullui etâmin:
- Iävá suoi aainâskin marsiliih lah, mudoihân suoi liččijn pissoom ruánáájin.
Tääl suoi láin tutkum jo viehâ muudon. Tuáhtár Polaris lâi tiätu muudon tutâvâš. Röntgenkoveh tuođâštii, et huáđđoin iä lamaš täävtih morrum ege päneh toijum. Sunnuu päniruottâseh kale lijjii viehâ suámáliih, jiešalnees ruákkiruottâseh. Áinoo, mast tuáhtár lâi huolâst, lâi komovuotâsuonjârdem. Sun lâi koččom testađ, mon ennuv huáđđookyevtis suonjârdáin. Tot saatij leđe šiev suijâ sierriittâsân piejâmân, jis sunnuu suonjârdemáárvuh liččii meendu olluuh.
Tuáhtár Polaris testai vala refleksijd. Sun čooskij várugávt kumivečiráin ucceeb huáđđoo idduid.
Ucceeb huáđđoo koccái toos, riäpčuttâlâi čolmijdis já suorgânij jaamâs:
- Pii, pii-pi, pii-hii-fi-fii-fi! tot jienâdij hiäjus jienáin tuáhtárân.
- Tääl sun koccáá! tuáhtár čuorvij tiervâsvuottipšoi.
Já vuod kullui suullân siämmáš pii-pii-jienâ, mon tuáhtár ij iberdâm. Sun ruohâi uáivis:
- Tien kuávlust lii kustoo eres kielâ ko mist tääbbin. Mahtsun täälgis kalga sunnuin addiittâllâđ?
Huáđđoo teddilij kietâtijmásis já usâstâlâi maidnii. Tijme cikkááttij moddii jeđe toimâškuođij. Suu tijme tooimâi kustoo tulkkân!
- Kost mun lam? tijmeest kullui ton maŋa ko huáđđoo lâi vala ohtii ettâm suullân siämmáánáál ko eskin.
Teikâ tiätumaašin vonâttij čuuvtij:
- Koosstt muunn laamm?
- Tunhân sáárnuh mii kielâ! tuáhtár imâštâlâi. - Teikâ, naa ...
- Tun lah komovuotâsajattuv pyecceiviäsust. Teikâ tuoi leppee.. Mun lam tuáhtár Polaris.
- Mut kii tun lah? tuáhtár koijâdij.
Kietâtijme huurái váhá ovdilgo tot jurgâlškuođij Codex sárnum:
- Mun lam Codex. Mun puáđám komovuođâst. Mánudáást.
Já jyehi áinoo loppâjienâdâh voonâi sárnudijn.
Mut Codex oroi lemin váhá siähánâm já paifakkist sun sárnuškuođij tagarijd, mii ij lam aaibâs tuotâ:
- Mun lam Phaetonist. Tot lii asteroid. Muu päikki lii komovuotsajattâh. Ton nommâ lii Omikron. Ij kukken.
-Tuoi leppee tääl Enâmist, tuáhtár västidij.
- Maggaar saajeest?
- Tuoi leppee ---
Mut tuáhtár ij kiergânâm västidiđ tastko sun ooinij nube-uv huáđđoo koccáástâlmin.
- Jáhá, pyeri peivi! Tun še koccááh! Te pyeri! Mun lam tuáhtár Polaris. Kii tun lah?
- Fi- fii - fi-fi tii-pii.
- Lii koško, Codex tijme jurgâlij.
- Sun lii muu eeči, Codex eeđâi.
- Jáháh, pyeri peivi, tuáhtár Polaris eeđâi.
- Koško? Mun leškiistâm tunjin čääsi, tuáhtár eeđâi já toppij káánu já kuáros laasâ peevdi alne.
Já nuuvt tuáhtár leškiistij čääsi laasân.
- Ti-ti-kiih! Codex eeči páárgui.
- Ele kirdeet čääsi, jurgâlij Codex tijme.
- I- ij, taat mana aaibâs pyereest. Čääci ij kárgáá. Tiädduvyeimi Enâmist ana huolâ tast, et čääci kolgá ain vuáluskulij.
- Vuálus? Maid meerhâš "vuálus"? koijâdij Codex tijme.
- Vuálus! tuáhtár čielgij já čaaitij lättee kuávlun.
- Pajas! sun eeđâi já čaaitij káátun pajaskulij.
- Komovuođâst ij lah "vuálus" ige "pajas".
- Hmm, tot táiđá leđe tuotâ, tuáhtár Polaris mieđettij.
Astronauteh lijjii muštâlâm sunjin eidu siämmáá ääšist. Tast et komovuođâst ij lam paijeen ige vyellin ige uálgispeln ige čižeppeln. Tot tovâttij epituođâlii tobdo nuuvt et astronautij täsitiädduorgaan laavij siähániđ komovuotâmääđhi vuossâmuu oho. Mut toos vuáhádui ain jotelávt. Motomin toos annojii talkkâseh.
Codex eeči juuvâi laasâ kuárusin já táátui lase čääsi. Ij sust nuuvt koškogin innig lamaš, mut čääsi liäskum lâi suu mielâst nuuvt suotâs keččâđ.
- Liäškum mana pyereest, sun omâttâlâi. Sun tiäđust-uv ooinij jieijâs puuđâldmin čäcicirgánijgijn komovuođâst.
Tuáhtár Polaris keigij laasâ sunjin. Codex eeči juuvâi taam-uv laasâ kuárosin.
- Krášš, kullui paifakkist Codex eeji kulen.
Siämmást lättee lâi tievâ lasâpittáin.
- Mi-, mii tábáhtui? puohah omâttillii.
Mut ko sij oinii päärti, puohah tom iberdii. Codex eeči lâi lyeštilâm laasâ ááimun! Taat lâi nuuvt táválâš pärtti tagaráid, kiäh lijjii eidu puáttám komovuođâst enâmân. Codex eeči lâi porgâm eidu siämmáánáál tegu sun táválávt-uv laavij pääihist porgâđ. Tobbeenhân laasâ ličij sodâstâm já pissoom mudágávt sajestis. Enâmist kustoo keevâi nubenáál.
- O-ou, Codex eeči hirmástâlâi.
- Ij mihheen, mijhân čurgiistep taid lasâpittáid meddâl. Čuávuváá tove tun muštáh. Enâmist vaaigut tiädduvyeimi.
Tehân te Codex sárnuskuođij seŋgâstis:
- Mun halijdiččim jieččân seeŋgâ tuohu. Tobbeen lii eenâb saje, sun čaaitij.
Mut sun čaaitij káátun.
Tuáhtár Polaris noskáttistij:
- Enâmist tot ij lah máhđulâš. Tego uáináh, puoh káálvuh láá lättest.
- Lättest? Codex kiärdui já uusâi ravvuu tijmestis:
- "Lättest" meerhâš "kost peri kiddâ".
- Naa, komovuođâst kale puáhtá nievt uáiniđ. Mut tääbbin Enâmist "lättest" meerhâš vyellin. Tuše oovtâ kuávlust, tondiet ko tiädduvyeimi vaaigut já kiäsá puoh vuáluskulij.
- Iimâš, Codex omâttâlâi.
- Maht tuoi vajevettee? tuáhtár Polaris koijâdij.
- Mun halijdâm vyelgiđ, Codex eeđâi.
- Mun meiddei, Codex eeči eeđâi.
Suoi iskáin pajaniđ, mut tot lâi väädis. Suoi iävá nuuvt pyereest pissoom čuožâd.
- Tunnust ij tääiđi uškeskin vuojâdiđ?
- Ij, tääl lii pyeri, Codex eeči eeđâi.
- Must še lii pyeri, Codex nonnij.
- Na tot lii pyeri kale.
- Mii lii mudoi tii táválâš rumâšliegâsvuotâ? tuáhtár Polaris koijâdij.
- 285 Kelvinid.
- Hff, tot-uv vala. Kelvineh.. Tot meerhâš--, hmm -- , hmm --, Celsius ciäkkáduvvâst hmm--
- 285 Kelvinid miinus 273.15. Kyehtčyetčiččâmlovkulmâ čuogâstâh vitnubáloh.. adai nollá cekkid Celsius..
- Mun finniim tii rumâšliegâsvuottân Celsiusâst 11,85 °C.
- Tot lii hirmâd vyeligâš ko verdid Eennâm ässeid.
Tuáhtár Polaris-uv lâi ennuv vijsom. Tääl sun meiddei iberdij, mondiet sun ij eskin lam uáinám kumeštâsmittárist maiden lovoid. Ijhân tot nuuvt vyeligâsân čáittámgin! Kolgii leđe jo puolâšmittáreh, suullân.
- Mut tääl tuoi kolgâvettee vala váhá vuoiŋâstiđ, sun eeđâi.
- Forgâ mun puáđám uđđâsist keččâđ tunnuu. Talle tuoi kolgâččáid jo peessâđ čuožâd já väzziđ-uv, kiitiätá.
- Já mun moonâm orniđ tunnui tääl taggaar saje, mast teedâvyeimi ij vaaigut.
- Kost munnuu mooduul lii? Codex eeči koijâdij.
- Professor Puáhinävli ana tast šiev huolâ.
- Professor Puáh--? Kii sun lii? koijâdij Codex eeči.
- Sun lii täsnitiettuu professor. Tuoi vissásávt-uv teivâvettee suin forgâpalij ko leppee váhá puáránâm.
- Kost muu ucedempiergâs lii? Codex koijâdij.
- Mii? suu eeči-uv koijâdij.
- Eeh.. muu tävireh, moh lijjii muu lummoost? Codex čielgij.
- Puoh tävireh láá tie tuon piävdáá alne, tuáhtár Polaris čielgij.
- Jáhá, Codex eeđâi já nuuđhâi taid jávottáá lummosis.
Ucedempiergâs lâi luhhoost meiddei kavnum tävirij juávhust.
Já nuuvt tuáhtár Polaris vuolgij visteest já kuođij pyecceid kuávttáá koskân. Huáđđookyevtis passijn omâttâllâđ Eennâm.
Ei kommentteja:
Lähetä kommentti